کلاس آلودگی نوری در مدرسه افرادخت

سرانجام مبحث آشنایی با آلودگی نوری وارد مدارس شد، دبستان دخترانه افرادخت واقع در منطقه یک تهران، میزبان کارگاه شناخت آلودگی نوری و مضرات آن بر محیط زیست شد.
دانش‌آموزان این دبستان در کلاسی به نام محیط‌بان که هفته ای یکبار برگزار می‌شود با مسائل زیست‌محیطی مانند زباله و آسیب های آن به طبیعت، بازیافت، مفهوم زباله‌تر و خشک، اهمیت درختان و مزایای آن و حفاظت از محیط زیست آشنا می‌شوند.
اما امسال اتفاق متفاوتی نسبت به سال‌های پیش در دو پایه اول و پیش‌دبستانی 2، رخ داده است. معلم این درس خانم زینب عشقی که خود از دانش‌آموختگان و منجمین آماتور کشور می‌باشد به اهمیت آشنایی دانش‌آموزان این مدرسه با موضوع آلودگی نوری تاکید داشته و 4 جلسه را به این مبحث اختصاص داده است.
برای 70 نفر از دانش‌آموز این پایه‎‌ها روش‌های متفاوتی بصورت کارگاهی و ملموس جهت آشنایی کودکان با مشکلات و آسیب‌هایی که نور و روشنایی بصورت افسارگسیخته به محیط زیست و انسان وارد می‌کنند طراحی شده است.
معلم این دانش‌آموزان در جلسه‌ی اول با نمایش تصاویری از نوار راه شیری، ستاره‌ها، دنباله‌دارها و شهاب‌ها بچه‌ها را با زیبایی‌های شب آشنا می‌کند. در ادامه سوال‌هایی مطرح می‌شود: آیا تا به حال این همه ستاره دیده‌اید؟ کجا دیده‌اید؟ و چرا در روستاها، ستاره‌ها دیده می‌شوند ولی در شهرها نه؟
خانم عشقی اعتقاد دارد با طرح این پرسش‌ها، بچه‌ها به سمت پاسخ صحیح هدایت می‌شوند اما در برخی موارد که شاید کودکی با این مفاهیم نامانوس باشند، با شبیه‌سازی و استفاده از نمایش یک آسمان پرستاره بر روی پرده دیتاپرژکتور در تاریکی اتاق و سپس روشن کردن چراغ‌ها و در نتیجه محو تصویر آسمان شب از روی پرده، مفهوم آلودگی نوری را با جملات پرسشی برای دانش‌آموزان توضیح می‌دهد.
در پایان جلسه اول از بچه‌ها خواسته می‌شود که در هنگام شب به آسمان نگاهی بیندازند و تلاش کنند تا ستاره‌ها را ببینند، انتظار می‌رود تفاوت آسمان شب شهر با تعداد محدودی ستاره با تصاویر دیده شده در کلاس با هزاران ستاره، مفهوم آلودگی نوری را روشن ‌سازد.
اما جلسه‌ی دوم با نمایش و بازی همراه است، این درس با همراهی عروسک های پاپت و پلاستیکی رفتار برخی حیوانات را در برخورد با آلودگی نوری، به نمایش می‌گذارند. بچه‌ها در بازی با خاموش و روشن شدن نور کلاس، واکنش حیوانات را در مواجه نور مصنوعی در محیط زندگیشان به نشان می‌دهند. رفتارهایی مانند اختلال در خواب، نورترسی گونه‌ای از سمندرها، خیرگی پرندگان و شکار آهوان، اختلال در مهاجرت و در نهایت انقراض جانوران
در جلسه سوم اجرای نمایش همراه با کاردستی به کمک انتقال مفهوم آلودگی نوری و تاریکی محیط زیست می‌آید. بدین صورت که طرح‌هایی از انواع جانوران به بچه‌ها داده می شود  که با برش و رنگ آمیزی آن را آماده نمایش می‌کنند. در این کار گروهی همه‌ی بچه‌ها با ماهی هایشان در حال حرکت و مهاجرت هستند که با یک چراغ قوه، ترس ماهی ها از نور نمایش داده می شود، به تبع، ماهی‌ها جذب نور شده شکار می‌شوند و یا مسیرشان را گم می‌کنند و البته ماهی‌های کوچکی که تازه سر از تخم بیرون آورده‌اند، به جای مهاجرت به دریا، بر اثر آلودگی نوری، در رودخانه‌ها گیر افتاده و از بین می‌روند.  در پایان جلسه با استفاده از عروسک لاک پشت، رفتار لاک پشت دریایی برای تخم ریزی نمایش داده می شود.
معلم محیط زیست مدرسه افرادخت، جلسه چهارم را به آشنایی دانش‌آموزان با تاثیرات نور بر جمعیت حشرات اختصاص داده است. کلاس با رنگ آمیزی و ساخت پروانه شروع شده و با نمایش پرواز پروانه‌ها توسط بچه‌ها و شبیه‌سازی رفتار آنها با وجود نور چراغ‌قوه در محیط نمایش اجرا می‌شود. در این جلسه کودکان با رفتار حشرات در مواجه با نور مصنوعی، شکارشدن و بهم خوردن تعادل زیستی مواجه می‌شوند.
جلسه آخر موضوع آلودگی نوری درس محیط بان را زینب عشقی با نمایش تصاویری از آسیب درختان به دلیل نورپردازی این موجودات به اتمام می‌رساند.
مطالب علمی و توضیحات بیشتر این بخش را می توانید در فصل دوم کتاب آلودگی نوری انتشارات آوای قلم بخش اثرات آلودگی نوری بر محیط زیست بخوانید.

www.afradokht.ir