شاید کمتر کسی برای انتخاب نوع لامپ اتاقش، در منابع جستجو کند. تقریبا میتوان گفت استفاده از روشنایی به گونهای راه سنت پیش گرفته و رفتار پیشینیانمان سنگمحک استفاده امروز ما هم شده است.
در کل نور خوب شامل شاخص هایی چون کارایی بصری مثل محدود کردن خیرگی و داشتن نور کافی، آرامش بصری شامل توزیع یکنواختی درخشندگی و نمود رنگ خوب و نمود بصری مانند جهت نور، رنگ نور و تشخیص سه بعدی اشیاست. روشنایی رضایت بخش به نوری گفته می شود که از نظر توزیع فرکانس ها مطلوب باشد، درخشندگی سطوح طوری باشد که سبب خیرگی نشود، سایه های مزاحم وجود نداشته باشد و نور کافی باشد.
از حدود ۱۳۷ سال پیش که ادیسون به منظور انجام فعالیت های روزانه در شب لامپ را اختراع کرد، نور کارکردهای متفاوت تری به خود گرفته است. امروزه فضاهای شهری را به سه هدف عمده نورپردازی می کنند: ۱ـ تامین روشنایی عمومی ۲ـ روشنایی تاکیدی جهت ارزشمندکردن ساختمان ها و بناهای تاریخی و ۳ـ روشنایی جهت دهی به منظور مسیریابی عابران .
البته این سه گروه را می توان به زیر شاخه های دیگری که به گونه ای عناصر مجاز نورپردازی شهری در دنیا هستند طبقه بندی کرد. زیرشاخه هایی مانند تندیس ها، ستونها، پرچم، نقش برجسته ها و بقایای آثار تاریخی، پل های فلزی یا بتنی حتی سواره یا پیاده، برج های مخابراتی یا نمادین شهر، بناهای ویژه مانند مکان های مذهبی، ساختمان های تجاری، اداری، هتل ها، سفارتخانه ها، سازه های صنعتی، ویترین ها، مسیرها، تابلوها، میادین، ورودی ها، کناره ها، پل ها و رواق ها. نورپردازی عناصری غیر از موارد بالا مانند گیاهان و درختان شهر با تمهیدات ویژه و در ساعات و روزهای خاصی مانند اعیاد و جشن ها و جشنواره ها و با محدودیت زمانی انجام پذیر است.
اما پیش از این که تصمیم به نورپردازی در شهر بگیریم، لازم است مسئولان نقشه نورپردازی جامع شهری را در دست داشته باشند. این نقشه از قبل تعیین کرده که سیاست های نوری شهر چه باشد و با نورپردازی کل شهر، قرار است چه حسی به شهرنشینان و گردشگران منتقل شود. در تدوین نقشه نورپردازی جامع شهری باید به سوالاتی از این قبیل پاسخ داده شود: مکانی که مورد طراحی قرار می گیرد چه خصوصیاتی دارد؟ چه عناصری از آن مکان باید نورپردازی شود؟ مخاطبان اصلی نورپردازی آن مکان چه کسانی هستند؟ و در آخر نورپردازی به منظور القای چه حسی انجام می شود؟ در این نقشه حتی رنگ نور هر فضا، تعیین شده است. زیرا دیدن بی موقع یک رنگ می تواند زیان هایی برای انسان داشته باشد. به طور مثال رنگ بنفشی که چندی قبل زیر پل های شهرمان رخ نمایی می کرد درحقیقت رنگ شک، ظن، پیری و افسردگی است. هر چند مردم شهر ممکن است از این خاصیت آگاه نباشند. اما زیر نفوذ ذاتی اثرات رنگ، ناخودآگاه انقباض درونی پیدا می کنند. از دیگر عوارض ناخوشایند این گونه نورپردازی ها از جمله نورپردازی درختان یک خیابان، می توان به تغییر سلیقه مردم و انتظار بیشتر از مسئولان در جهت هر چه رنگارنگ کردن تمام شهر اشاره کرد.
سید حامد میرزاخلیل
منیع: جام جم آنلاین، چهارشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۴