کیفیت بالاکیفیت بالاکیفیت بالاکیفیت بالا
  • خانه
  • مقالات
  • تماس با ما

نقش نور در زیباسازی فضاهای شهری

  • صفحه نخست
  • مقالات
  • اخبار
  • نقش نور در زیباسازی فضاهای شهری
اثرات نورمصنوعی و طبیعی بر گیاه
تیر 3, 1390
کوچ کردن ستاره‌ها از آسمان کویر ایران
تیر 3, 1390
تیر 3, 1390
موضوعات
  • اخبار
برچسب ها
بشر را از دوران ماقبل تاریخ تا کنون همواره سعی کرده است تا نور را به تاریکی بیاورد و شب را همچون روز روشن گرداند.بعدها بشر در این زمینه از تکنولوژی بهره گرفت و با دستیابی به نور حاصله از الکتریسیته ، امکانات نامحدود بسیاری پدید آورد.«موتوکوایسهی» یکی از طراحان موفق اهل توکیو ، عقیده دارد : « نور همیشه زیباست ، اما…
روشنایی در عین زیبایی میتواند زشت هم باشد.» برای مثال به عقیده بعضی افراد ، نورپردازی بناهای تاریخی ، نه تنها باعث زیبایی بیشتر آنها نمیشود ، بلکه سبب لکه دار شدن محدوده و حیطه هنر معماری نیز می شود.

هاینررش کرامر» یکی از طراحان معروف نور ، اهل کلن ، نیز به شدت به این موضوع اعتراض دارد.وی عقیده دارد: « نباید بناهای تاریخی را با نورپردازی مزین کرد ؛ چرا که به هنر معماری خدشه وارد میشود.در واقع باید همواره این موضوع را مد نظر قرار داد که چینش شهری ، با نور و روشنایی شهری تفاوت عمده و فاحشی دارد».
به کارگیری نور در شهر ، اگر با آگاهی و درک لازم همراه نباشد ، هرگز نتیجه بخش نخواهد بود.برای رسیدن به آگاهی لازم و مناسب ، باید بین کارشناسان ، مهندسان ، طراحان و سازندگان سیستمهای نوری اتفاق نظر وجود داشته باشد و هماهنگی لازم بوجود آید ؛ چراکه سازندگان این سیستمها ، معمولا ، چهارچوب تکنیکی را نادیده می گیرند.اولین سیستم نوری بکار رفته در شهر ، به عنوان اولین آذین بندی ، همان نور بکار رفته در سطح شهرها و پارکها از طریق چراغهای روشنایی است.

چنانچه پیشتر بیان کردیم ، بشر از دیرباز و عصر حجر به فکر روشن کردن شبهای تاریک بوده است.انسانهای اولیه با کندن دیواره غارها ، سعی در انتقال نور روز به داخل غارهای تاریک داشتند.به گفته مسئولان «آکسفورد کامپاین آوگاردنز» ، « نقوش و حکاکی  روی سنگها و دیواره غارها ، در عصر حجر در حدود ۲۰ هزار سال پیش ، گویای توجه و علاقه بشری به سوسوی نور بوده است».

دوره ی باروک همواره یادآور به کاگیری نور و رنگهای سحرآمیز در داستانها و افسانه های آن زمان است.چنانچه تاثیر این سبک از نظر لطافت و خیال انگیزی ، در بوستانها و گردشگاه های آن دوره نیز مشهود بوده است.اما تسلط چراغهای روشنایی این مکانها ، فرم اشرافی و دلپذیر آن را از دست داده است.برای مثال انعکاس انبوه چراغهای کنار رودخانه راین ؛ چنین به نظر می رسد که این رودخانه در میان شعله های آش است و این از حالت خیال انگیزی و اشرافی راین می کاهد.

در آلمان نیز ، نازیها اولین گروه و افرادی بودند که اهمیت نور را درک کردند و محو اثر محسور کننده و اعجاب برانگیز آن شدند.آنها نور را برای تبلیغ آیین خود به خدمت گرفتند و در واقع از آن در جهت اهداف خود ، استفاده کردند.
سوالی که همواره مطرح است ، این است که چرا برای بسیاری از ما تا به امروز غیر ممکن بوده است با تاریکی شب کنار بیاییم و همواره تلاش ما بر این بوده است با تاریکی مبارزه کنیم و همه جا را روشن گردانیم.اما بشر هنوز قادر نیست آنطور که دلخواه اوست ، نور را به محیط های باز و نامحدود انتقال دهد ؛ چراکه تنها با نظری به مشکلات موجود در این امر ، در می یابیم که به کار گیری تجهیزات کامل نوری ، در فضاهای نامحدود و باز امری است پرهزینه و تا حدودی غیر ممکن.چنین فضاهایی از بالا تا آسمان و از اطراف تا فرسنگها ادامه دارند و به اصطلاح انگلیسی ها Open  spaceیا  فضای باز را در ذهن تداعی می کنند.این فضاها زنده هستند و از نور طبیعی بهره می گیرند.باد ، فصلها و رشد درختان ، موانع پرقدرتی در مقابل سیستمهای نوری آنها به شمار می روند.از دیگر مشکلات روشن کردن این فضاها ، مسائل اقتصادی و هزینه بسیار بالا است ؛ چراکه سرمایه گذاری در این امر به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست و این یکی از دلایل مهم عدم توجه سرمایه گذاران ، به این مناطق است.از جمله این فضاهای باز و نامحدود ، جاده های بین شهری است که به ندرت در تمام طول مسیر ، از نور و روشنایی بهره می برند.اما همین جاده در مکانهایی که به فضای بسته مثل تونلها متصل می شود ، حتما باید به تجهیزات نوری مجهز شود.طراحانی چون «یوتاکرر» و «پتراماگر» طی تحقیقاتشان در تونل هامبورگ ، نظریات ظریف و جالب توجهی در زمینه نور ارائه کردند:
«نور حدس و گمان و فرضیه هر بیننده ای را به حقیقت بدل می کند.نور همه چیز را عینی و قابل روئیت می کند ، بدون اینکه خود قابل روئیت و عینی باشد و یا حتی فرم و شکل خاصی داشته باشد.در مقابل نور و روشنایی ، تاریکی و سایه ها قرار دارند ؛ اما ایندو بدون یکدیگر قابل روئیت نیستند.فرم عینی و قابل روئیت یک مکان  فقط به نسبت نور مشخص نمی شود ، بلکه به فضای اطراف آن نیز بستگی دارد».

در طول دهه ی گذشته ، عناصر سازنده شهری ، رشد چشمگیری داشته اند.اکنون نیز طراحان فراوانی وجود دارند که طرحهای اولیه بسیاری در زمینه ی عناصر سازنده شهری ارائه می دهند.موج این طرح های سازنده ایجاد تورم کرده است و طبعا هر یک از این طرح ها مدعی اند که بهترین راه حل هستند.برخی از این طرح ها در موارد مختلف با یکدیگر تفاوت دارند و در بعضی موارد با یکدیگر یکسان و منطبق هستند. آنچه در سطح کلانشهر ها کاملا مشهود است ، چیدن فضای شهری با وسایل کم و بیش بی فایده ای است که در جای جای فضای شهری قرار دارند.برای مثال چراغهای روشنایی خیابانها و بوستانها ، که باعث اشغال بخشی از این فضاها در روز است.در تاریکی ممئنا و قطعا اهمیت آنها در راس قضیه قرار دارد ودر شب نقش آنها پر رنگتر می شود «ویلیوم فلوسر» در این رابطه می گوید :
«چراغهای روشنایی خیابانها و بوستانها در طول شب واقعا مجلل و با شکوهند ؛ چراکه بر تاریکی شب غلبه می کنند.اما با فرا سیدن روز ، آنها این شکوه را از دست می دهند ، چون این بار آنچف باعث روشنایی محیط می شود ، نور روز است».

صنعت نیز از این قافله جا نمانده است و سعی کرده با ارائه یک سیستم نوری ثابت و مناسب در شمار طراحان شهری قرار گیرد.در صنعتی کردن نور ، نور شدید و ملایم ، تنوع رنگ و تراکم نور وجود دارد.نور به رنگهای مختلف مثل زرد ، سبز یا بنفش عرضه می شود.رنگ نور و جهت تابش آن به اجسام روح  ، شکل و فرم می دهد.و تنها در شب می توان چنین هماهنگی بین نور و رنگ را به نمایش درآورد.طراحان غالبا افرادی دقیق و ظریف نگر هستند و با دقت نظر بیشتری به اطراف خود می نگرند و با بهره گیری از طبیعت و الهام از آن همچون عناصری مانند باد،آب،خاک و… میتوان به رنگ و نور مناسبتری دست یافت.

«کلاویس وینتر هاگر» عقیده دارد: « در زندگی شهری و شهرنشینی ، رفته رفته نقش ستارگان آسمان کم رنگتر می شود.در حالی که باید دوباره به آنها نظر بیفکنیم و با الهام از آنها ، نور مناسب شب را به شهرها هدیه کنیم.باید چراغها و آذین بندی را از تمدنها و فرهنگها بزداییم».

«لویس بورک هارد» نیز بر این موضوع تاکید دارد و می گوید : «باید از چراغانی شهرها اجتناب کنیم و از نوری ملایم بهره بگیریم».به عقیده او ، نور اندک هنگام گرگ و میش آسمان در کوچه ها و خیابانهای آلمان قدیم ، بهتر ، دلپذیرتر و زیباتر از وضع کنونی این خیابانها و کوچه هاست. وی در ادامه می گوید: «در آن زمان چشمها قادر بودند خود را با تاریکی و نور اندک تطبیق دهند و خیابانها تنها با استفاده از نور ستارگان و مهتاب و کم و بیش فانوسهای تعبیه شده در برخی قسمتها روشن می شدند».

اما آیا به راستی طرحی وجود دارد که بتوان با به کارگیری و اجرای آن ، با نور کم و حداقل ، دید خوب و بهینه داشت؟ و آیا امروز طراحی وجود دارد که فلسفه او بر نور کم و مقرون به صرفه پایه گذاری شده باشد؟
به قول «موتوکوایسهی» ما در دنیای امروز ، همواره توسط اشعه و امواج نوری نافذ ، بمباران می شویم.باید دوباره به نوری مناسب ، کم رنگ و لطیف دست یابیم.

منبع:
ماهنامه پژوهشی،آموزشی،اطلاع رسانی شهرداریها؛سال اول؛شماره ۲؛تیر ۷۸؛ص ۴۸ تا ۵۰

Share
0
dsfsd
dsfsd

مطالب مرتبط

این پانوراما از کل آسمان شب از سوتول ویستا (Sotol Vista) در پارک ملی بیگ‌بند گرفته شده. کهکشان راه شیری زمستان و نور منطقه البروج در بالا تصویر دیده می‌شود. عکس از Stephen Hummel
فروردین 30, 1401

پارکی در بین مرزهای دو کشور


اطلاعات بیشتر
فروردین 24, 1401

غرامت استرالیا برای چراغ های روشن شهر


اطلاعات بیشتر
فروردین 24, 1401

داستان رصدخانه‌ای که پارک آسمان تاریک شد


اطلاعات بیشتر

دیدگاه ها بسته شده است

همیاران نورپاک

گروه همیاران نورپاک تلاش می‌کند تا با اطلاع رسانی درباره آلودگی نوری و ترویج نورپردازی پاک، قدمی در راستای‌ اصلاح وضعیت موجود بردارد.

ما را دنبال کنید

پیوند‌ها

  • انجمن آسمان تاریک
© 2023 آلودگی نوری | نور پردازی فضای شهری. All Rights Reserved. 20script