حرم مطهر امام رضا(ع)

ز دوران کودکی به یاد دارم، نرسیده به ورودی شهر مشهد مکانی بود به نام «تپه سلام». آنچنان که پدر بزرگم تعریف می‌کرد، این بلندی، اولین جایی بود که می‌شد گنبد طلایی حضرت علی‌بن موسی الرضا (ع) را دید و در زمانهای قدیم کاروانها به رسم احترام، پیاده می‌شدند و سلام می‌دادند. اما این روزها در هر نقطه از شهر برای یافتن حرم، کافی است روی پشت بام بایستید و پرنورترین نقطه شهر را بیابید. مکانی که ایستاده‌اید نوعی «تپه سلام» است.

یکی دیگر از مهمترین منابع آلودگی نوری شهرهای بزرگ، روش نادرست نورآرایی مکانهای تاریخی و تجاری است. معمولاً نورپردازی این مکانها به نحوی صورت می‌گیرد که حتی شکل اصلی آنها را از دید افراد محو می‌کند. به عنوان مثال در شهر توس، برای مشخص کردن آرامگاه فردوسی از نورافکنهای بسیار پرقدرت استفاده شده است. این نورافکنها روی زمین (و حتی در سر راه عابرین) قرار گرفته‌اند و به سمت این بنا نشانه رفته‌اند. نور این چراغها آنقدر زیاد است که شما به آسانی نخواهید توانست مطالب حک شده بر روی مقبره را بخوانید. این در حالیست که دو نکته بسیار مهم برای نورپردازی چنین مکانهایی از نظر طراحان این است که:
۱- بازی نور از نظر رنگ و شدت چنان باشد که هیبت و زیبایی بنا در شب هم کاملاً مشخص باشد.
۲- مکان قرار گرفتن منابع نوری مشخص نباشد.
بنابراین بسیار مناسب خواهد بود که به جای قرار گرفتن منابع روی زمین، آنها را در ارتفاع بالاتری قرار دهیم تا علاوه بر پنهان ماندن از دید افراد، نورهای اضافی به آسمان فرستاده نشود. همچنین بسیار زیباتر خواهد بود اگر ساختمان‌ها نیز از داخل نورپردازی شوند. تصور کنید که پنجره‌های یک ساختمان به جای بازتاب نور، همانند سایر قسمتها، خود به تنهایی در زمینه‌ای تیره‌تر بدرخشد، مانند آنچه به تازگی برای برخی تابلوهای تبلیغاتی به کار می‌رود.
اما نکته‌ای برای ساختمانهای تجاری و اداری: آیا نیمه شب که رهگذری در خیابان نیست و حتی صاحبان فروشگاهها و کارمندان ادارات در خواب به سر می‌برند، لزومی دارد که چنین ساختمانهایی غرق در نور باشند.
می‌توان با انتخاب صحیح مکان منابع نوری و انتخاب زمان مناسب برای نورپردازی ساختمانها مانع از آلوده شدن آسمان شب شهرها شد.

نویسنده: سارا عطایی