غرفه آلودگی نوری در روز نجوم ۸۹ زنجان

تدارکات برنامه از دو هفته قبل آماده شده بود. ابتدا کلیت برنامه با توجه به سوابق قبلی که در اجرای روز جهانی نجوم در دانشگاه داشتیم، برنامه ریزی شد و تصمیم گرفتیم از اعضای فعال کلاسهای نجوم به عنوان همکار در اجرای روز جهانی نجوم کمک بگیریم…

. به همین منظور جلسه ای با حضور این اعضا در مورخه ۲۵ فروردین ماه در مرکز نجوم کانون پرورشی فکری زنجان برگزار کردیم و در آن سرفصل‌های کلی را به اعضا ارائه نمودیم. در این جلسه همچنین هر کدام از بچه ها مسئولیت یکی از غرفه ها را به عهده گرفتند و قرار شد با توجه به عکس ها و پوسترهایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد اطلاعاتی جامع در اختیار بازدیدکنندگان قرار دهند. طراحی پوسترهای هر غرفه از همان روز آغاز شد.
همچنین احجامی خاص برای فضای داخلی نمایشگاه از قبیل ماکت شاتل فضایی، ماکت منظومه شمسی، سیستم ماه و خورشید و زمین، فضای شهری که دچار مشکل آلودگی نوری شده است و … . به منظور آشنا نمودن مردم با نجوم و ویژه برنامه های روز جهانی نجوم و همچنین مرکز علوم و نجوم دعوت نامه هایی طراحی و به درب منازل مردم ارائه گردید.
در ابتدا فضای بیرونی مرکز برای برگزاری نمایشگاه و بازدید مردم در نظر گرفته شد. بدین منظور استندهای مورد نظر برای غرفه ها را در محوطه جلو مرکز چیدیم. هوا از ابتدای صبح نیمه ابری بود ولی با استعلام از هواشناسی متوجه شدیم که هوا تا عصر همان‌روز تنها همراه با وزش باد خواهد بود. با دقت تمام، غرفه ها را چیدیم. اما حوالی ساعت ۲ بعدازظهر بود که رفته رفته آسمان نیمه ابری به آسمان تمام ابری تبدیل شد و رطوبت هوا کمی افزایش یافت و ناگهان ابرهای خاکستری رنگ به ابرهایی خاکستری با ته مایه ی زرد رنگ تبدیل شدند و به دنبال این دگرگونی ها حال تمامی کارکنان مرکز نیز دگرگون شد! این تغییر آب و هوا نشانگر بارش بارانی شدید بود که اصلن انتظارش را نداشتیم. با سرعت بسیار زیاد تمامی ابزارآلات غرفه ها را به سالن داخلی منتقل کردیم در حالی که درحال استشمام بوی دلچسب خاک باران خورده بودیم ، چینشی غرفه ها را از سر گرفتیم. در اثنای کار بود که متوجه حضور مردم در میان برخی غرفه ها شدیم و شکر خدا تا ساعت ۳ بعدازظهر تمام غرفه ها با نظمی زیبا آماده شدند. کم کم تعداد مراجعان زیاد و زیادتر شد و مسئولین غرفه ها هم کار خودشان را آغاز کردند. نکته جالب توجهی که مراجعین با آن مواجه بودند سن پایین غرفه داران بود. سن بچه ها از ۱۰ تا ۲۰ سال متغیر بود و یکی از زیباترین نکاتی که مردم با آن مواجه بودند و بارها به مسئولین برگزاری هم ابراز نمودند همین مساله بود.
مطالب غرفه ها بدینصورت ارائه میشد:
عصرفضا: پیشرفتهای بشر در قرن اخیر جهت تسخیر فضای بیرون و فتح آن خورشید: در این غرفه مطالبی درباره فیزک خورشید به کمک پوسترهای از قبل آماده شده و همچنین برخی مفاهیم مربوط به گرفت‌ها به کمک احجام هندسی به مردم آموزش داده می شد
غرفه منظومه شمسی: در این غرفه زمین به عنوان یکی از  هشت سیاره گردان به دور خورشید معرفی  شد .
غرفه آلودگی نوری:
خوشبختانه به کمک پوسترهایی که از لامپهای نامناسب و همچنین نحوه غیرصحیح نورپردازی تهیه کرده بودیم و  همچنین به کمک ماکتی که از خانه های شهری و نحوه نورپردازی در مناطق مسکونی و همچنین اثراتش بر زندگی و کوچ پرندگان تهیه نموده  بودیم توانستیم تا حدی مردم را نسبت به این مهم آگاه نماییم البته بارش غیرمترقبه باران وعدم استقرار این غرفه در فضای پارک یکی ازاهداف را که نشان دادن عینی لامپهای نامناسب و مسابقه عکاسی از لامپهای نامناسب بود، ناکام گذاشت..
درغرفه صورتهای فلکی و دانشمندان هم با توجه به تصاویر موجود مطالبی مفید به بازدید کنندگان عرضه شد.
در غرفه میراث هابل مردم باشگفتی‌هایی که تلسکوپ هابل طی ۲۰ سال خلق کرده و به ثبت دنیای شگفت‌  انگیز پرداخته بود آشناشدند.
در غرفه عکاسی نجومی توضیحاتی راجع به نحوه عکاسی ازآسمان به کمک یک دوربین معمولی ارائه شد وهمچنین  عکس هایی که از آسمان مجازی مرکز، گنبد افلاک نما، گرفته شده بود به مردم عرضه شد.
در غرفه ابزار رصدی هم انواع تلسکوپ و دوربین دوچشمی به همراه نحوه استفاده آموزش داده شد.
در تمام مدت برگزاری مراسم نرم افزار سایدرالیس که مناسب اغلب گوشیهای تلفن همراه است و نقشه آسمان را با توجه به زمان و مکان مشاهده گر نشان میدهد، از طریق بلوتوث فرستاده میشد و غرفه ای هم به منظور آشنایی با این  نرم افزاردر نظرگرفته شده بود.
همچنین عکسهای زیبایی نجومی هم به تمام دستگاههای بلوتوث روشن ارسال میشد.

   از ابتدای برنامه‌ها تصمیم داشتیم تنها یک اجرای گنبد افلاک نما داشته باشیم. اما ازدحام زیاد مراجعه کنندگان ما را  تا اجرای سوم و چهارم کشاند و برای اولین بار در تاریخ مرکز علوم و نجوم در یک روز ۵۰۰ نفر بازدید کننده از گنبد آسمان نما داشتیم. منظره بسیار زیبایی در اجراهای آسمان نما شاهد بودیم. با وجود اینکه ظرفیت صندلی های داخل گنبد که ۱۲۰ عدد است در هر اجرا تکمیل میشد، در هر اجرا ده الی پانزده نفر هم بر روی زمین به تماشای آسمان نشسته بودند. برنامه های مرکز تا ساعت ۹ شب ادامه یافت.
روز نجوم در مرکز علوم و نجوم به پایان رسید و مهم ترین ثمره اش خاطرات شیرین و تجربه های ارزشمندی بود که پیش‌رویمان خواهد بود برای سالهای آتی در مجموع از این برنامه حدود ۱۳۰۰ نفر بازدید کردند که درتاریخ یک ساله
فعالیت‌های مرکز علوم و نجوم عددی بی نظیر بود.

گزارش از ‌فاطمه افشار احمدی/ مدیر رصدخانه کانون پرورشی و فکری کودکان و نوجوانان/ زنجان